گزارش فراز برج؛
صنایع دستی و معماری در اتیوپی
صنایع دستی و معماری در كشور اتیوپی بخشی از سنت های عمیق قبایل مختلف این كشور را در خود جای داده و آداب و رسوم كهن این سرزمین باستانی را متجلی می كند.
به گزارش فراز برج به نقل از مهر، کشور اتیوپی سابقه ای طولانی در تولید آثار ماندگار و منحصر به فرد در زمینه هنرهای دستی دارد و از این نظر در سراسر قاره آفریقا از شهرت بالایی برخوردار می باشد. پیشینه ساخت صنایع دستی در این کشور به هزاران سال پیش باز می گردد و هم اکنون برای فروش به توریستهای خارجی ساخته می شوند.
مشهورترین صنایع دستی اتیوپی از دیرباز تابحال عبارتند از: ماسک، مجسمه، سه پایه های معروف به سه پایه های جیما (که از چوبی یک تکه ساخته می شوند)، تابلوهای نقاشی، سبدهای حصیری، سبدها و حصیربافی، آثار نقره ای (صلیب و نشانه های مذهبی) پارچه، نقاشی ها و خط نوشته های تزئینی مذهبی، کدو قلیایی های نقاشی شده، ظرف های سفالی، کوزه های گلی، سپر و نیزه، کمان و … ساخت مجسمه های سنگی و چوبی دربرگیرنده تمثیل ها و نمادهایی مختلف همچون انسان، حیوانات، طبیعت و بخش هایی از زندگی روزمره؛ از زیباترین جلوه های هنری صنایع دستی اتیوپی بشمار می روند که معمولاً با ابزارهایی بسیار ساده همچون تیشه، قلم، درفش و سوهان ساخته می شوند.
اتیوپیایی ها از مهارت فراوانی در حصیربافی و سبد بافی هم برخوردار می باشند و از الیاف های گیاهی مختلفی برای این کار استفاده می نمایند. سبک بافت حصیرها و سبدهای سنتی در این کشور با اتصال مفتول های باریک از گیاهان به هم بسیار هنرمندانه است و قدمت این هنر را که نسل به نسل انتقال یافته به نمایش می گذارد. ظرف ها و کوزه های ساخته شده از الیاف گیاهی هم در این کشور شهرت دارند و هنوز در روستاها از این ظروف برای نگهداری غذا استفاده می شود.
شهر تاریخی حرار بعنوان مرکز بافت بهترین سبدهای سنتی در نظر گرفته می شود و در میان مردمان حرار، از قدیم مرسوم بوده است که ۱۴ نوع سبد بعنوان جهیزیه به فرزندان خود اهدا نمایند. در منازل شهری و روستایی شمال اتیوپی معمولاً قطعاتی از حصیر های رنگین و قدیمی هم بعنوان تفاخر به دیوارها آویخته می شوند که از قیمت بالایی برخوردار می باشند.
صلیب های نقره ای با نقوش پیچیده از دیگر صنایع دستی اتیوپی به شمار می روند که از اهمیت بسیاری برای مسیحیان امهارا و تیگرای برخوردار می باشند. هرچند این صلیب ها امروزه بیشتر جنبه تزئینی یافته اند با این وجود صلیب های کوچک نقره ای هنوز در مراسم مذهبی کلیساها مورد استفاده قرار می گیرند. طراحی های خلاقانه بکار رفته بر روی این صلیب ها از زیبایی خیره کننده ای برخوردار می باشد. اغلب این صلیب ها از قدیم الایام تابحال در شهرهای قدیمی اتیوپی نظیر آکسوم، لالی بالا و گوندار ساخته می شوند و برای فروش به توریستهای خارجی عرضه می شوند.
پارچه های دست باف کتانی این کشور هم از دیگر هنرهای دستی اتیوپی بشمار می روند و معمولاً برای دوخت لباس های سنتی مردان و زنان شهری و روستایی تولید می شوند.
فرش های تزئینی که در کارگاه ها و بوسیله نخ های پشمی عمدتاً به رنگ های قهوه ای کمرنگ و تیره بافته می شوند و با دارا بودن طرح های اغلب ساده و اشکالی های شبیه به شیر یا آب هم از دیگر صنایع دستی پرارزش اتیوپی محسوب می شوند. البته ذائقه مردم اتیوپی در استفاده از فرش کمی متفاوت از ذهنیت ماست یعنی هر چه فرش دارای بافت درشت تری باشد از دید مردم اتیوپی فرش مناسب تری است.
کدو قلیایی های خشک شده از دیگر هنرهای سنتی اتیوپی بشمار می روند که هنوز در روستاهای نواحی جنوبی و غربی اتیوپی برای حمل و نگهداری مواد خوراکی یا مایعات مورد استفاده قرار می گیرند. روستاییان قسمت بالایی این کدوها را قطع کرده و از تلفیق کدوها با سبدها و مهره های شیشه ای به همراه نقوش هندسی، اشیا زیبایی را خلق می کنند.
جواهرات، ظروف سنگی منقش به تصاویر خیالی از حضرت سلیمان و ملکه سبا، کهربا و شیشه های رنگی- در چارچوب زیور آلات زنان و مردان - از دیگر هنرهای سنتی این کشور محسوب می شوند.
مجسمه سازی
هرچند هنر مجسمه سازی در این کشور از پیشینه درخشانی برخوردار می باشد و خرابه ها و آثار تاریخی عظیم سنگی برجای مانده در آکسوم و دیگر شهرهای اتیوپی حکایت از اوج هنر مجسمه سازان این سرزمین باستانی در خلق آثاری بی بدیل در هزاره های قبل دارد با این وجود هنر ساخت مجسمه های سنگی بزرگ و کوچک در قرون اخیر گرفتار افول تدریجی شده و تقریباً منسوخ شده است.
جدای از مجسمه های سنگی؛ تراشیدن قطعاتی از چوب های جنگلی و ساخت مجسمه های چوبی هم از دیرباز در میان قبایل و اقوام مختلف این کشور رواج داشته و هرچند تا اوایل قرن بیستم بعنوان نمادی از هنر اصیل این سرزمین درنظر گرفته می شده ولی الان بیشتر برای فروش به توریستهای خارجی تولید می شوند. مجسمه های چوبی اتیوپی از ظرافت خاصی برخوردار می باشند و هنرمندان بومی با ابزارهایی ساده مجسمه هایی بسیار زیبا از انسان، حیوانات مختلف، طبیعت و زندگی روزمره بوجود می آورند.
معماری
در کشور اتیوپی سه نوع معماری وجود دارد. نوع اول راه اندازی بناها و عمارات مجلل با معماری و مهندسی مذهبی است که امروزه کاربرد چندانی ندارد و در گذشته ها بیشتر در ساخت کلیساها و برخی مساجد و قصرهای پادشاهان قدیم مورد استفاده قرار می گرفته است. بقایایی از این نوع معماری در کاخ های باستانی سلاطین اتیوپی در آکسوم به چشم می خورند.
نوع دیگر معماری در اتیوپی استفاده از سنگ های تراشیده شده از کوه ها است که در اصطلاح به آن معماری سنگی گفته می شود. در این نوع خاص از معماری گاه بخش هایی از کوهستان حفر شده و منازل یا کلیساهای کوچکی به طور کاملاً هنرمندانه در داخل کوه راه اندازی می شود.
این نوع معماری در اتیوپی، معماری سنگ تراشیده نام دارد و منازل و کلیساهایی که بدین گونه راه اندازی می شوند از زیبایی طبیعی خاصی برخوردار می باشند. تردد در منازل و کلیساهای سنگ تراشیده معمولاً از راه نردبان های خاص ساخته شده از طناب و یا چوب صورت می گیرد. برخی از کلیساها و صومعه ها در مناطق شمالی اتیوپی، از صخره های سخت و بزرگ تراشیده و ساخته شده اند که بعنوان نمونه می توان به دوازه کلیسایی که از صخره های یکپارچه در لالی بالا بنا گردیده اند اشاره نمود.
نوع سوم معماری در این کشور که بیشتر در مناطق صحرایی و بیابانی مورد استفاده قرار می گیرد بهره گیری از خشت و خاک رس و ساخت کلبه ها و منازل گلی است که از استقامت خوبی برخوردار می باشد. این نوع معماری تاثیرپذیر از معماری سنتی کشورهای مالی و نیجر است و سقف های گنبدی و دیوارهای کلفت آن مانع نفوذ گرمای محیط به داخل منازل می شود.
در روستاهای این کشور ساخت کلبه های مخروطی با سقف حصیری هم کاربرد وسیعی دارد. این خانه های سنتی دایره وار با دیوارهای استوانه ای شکل از شاخه و جگن اندود و درزگیری شده اند. سقف این کلبه ها مخروطی شکل و پوشیده از کاه و پوشال هستند که بر دیرک استوار شده اند. دیرک های مرکزی در بین بیشتر قبایل همچون ارومو، گوراگه، امهارا و تیگرینیا مفهومی مقدس دارند. در این شیوه معماری سنتی که در دیگر کشورهای آفریقای سیاه هم رایج است معمولاً چند کلبه در کنار یکدیگر ساخته می شوند که به زن و شوهر و فرزندان آنها اختصاص دارند.
در بیشتر مناطق شهری اتیوپی آمیزه ای از روش های سنتی و مدرن معماری به چشم می خورند. منازل محقر فقرا اغلب خانه هایی بسیار محقرانه با سقف هایی از جنس ورقه های حلبی یا فولادی و دیوارهایی گلی هستند، در مقابل اشخاص ثروتمند در حومه آدیس آبابا صاحب خانه هایی چند طبقه و ساخته شده از بتن و آجر به سبک کاملاً غربی هستند.
نقاشی
نقاشی در کشور اتیوپی عمدتاً نمایانگر بخش مهمی از آداب و رسوم این کشور است که از قدیم الایام در مناطق استقرار قبایل و اقوام اتیوپی وجود داشته و در گذشته های دور به شکلی زبان نوشتاری مردمان قبایل مختلف کشور را تشکیل می داده و اقوام کهن اتیوپی از این طریق سنت های خویش را برای نسل های آینده به یادگار گذاشته اند. هنر نقاشی در این کشور عمدتاً به چند بخش مجزا شامل نقاشی عامیانه، نقاشی صخره ای، نقاشی دیواری و نقاشی مذهبی تقسیم می شود.
سبک نقاشی عامیانه اتیوپی که در کلیساها و سایر مناطق این کشور به وفور به چشم می خورد دربرگیرنده صحنه هایی از زندگی روزمره اقوام گوناگون از گذشته های دور تابحال است. این سبک نقاشی در طول قرن های گذشته تغییر چندانی نکرده است.
نقاشی های صخره ای هم از سبک های بسیار قدیمی هنری این کشور است که عمدتاً بر روی صخره های مرتفع و کوهستان ها ترسیم شده و صحنه هایی از زندگی مردمان اتیوپی در گذر زمان شامل شکار، جشن، عبادت، سوگواری و … را به تصویر کشیده اند.
نقاشی مذهبی (نقاشی کلیسایی) اتیوپی هم دارای پیشینه ای طولانی بوده و با ترسیم داستان هایی مذهبی از کتاب مقدس و سایر منابع بومی، مفاهیم عمیقی را به آسانی برای آشنا کردن مردم با سنت های مذهبی و میراث فرهنگی خود به تصویر می کشند.
سابقه نقاشی دیواری در اتیوپی به چند دهه اخیر باز می گردد و دولت های وقت از راه خلق صحنه هایی حماسی از جنگ های اتیوپی با ایتالیا، مبارزات مردم با نظامیان حاکم بر کشور در دهه های ۱۹۷۰ و ۱۹۸۰ و سازندگی در دهه های ۱۹۹۰ و ۲۰۰۰ کوشیده اند بخش هایی از تاریخ معاصر اتیوپی را ترسیم نمایند.
اتیوپی در دهه های اخیر شاهد ظهور نقاشان بزرگی بوده است. آفورک تکه از نقاشان برجسته معاصر این کشور است که بدلیل آثار پرارزش خود شهرتی جهانی کسب کرده است.
نقاشی های پر طراوت تکه که بیشتر بر روی بوم های بسیار بزرگ کشیده شده اند در موزه ها، گالری ها و همینطور تمبرهای پستی و کارت پستال های اتیوپی به چشم می خورند.
اسکندر بغوسیان از دیگر نقاشان معاصر اتیوپی است که در لندن و پاریس تحصیل کرده و پیش از مهاجرت به آمریکا در اوایل دهه ۱۹۷۰، چهارسال در اتیوپی به تدریس اشتغال داشته است. یکی از روش های منحصر بفرد این نقاش برجسته بداهه سازی بر روی طومارهای پوستی با حروف گیز یا امهریک است.
ووسن کاسروف، گرمای هیوت و الیزابت اتنافو از دیگر نقاشان برجسته این کشورند که در خارج از مرزهای اتیوپی هنر خویش را دنبال می کنند.
این گزارش توسط رایزنی فرهنگی اتیوپی تهیه و در اختیار خبرگزاری مهر قرار گرفته است.
منبع: فراز برج
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب