کاهش ۱۶، ۱میلی متری بارش نسبت به سال قبل
فراز برج: میانگین بارندگیها از شروع سال آبی تا حالا تنها 3.4 میلی متر گزارش شده، در حالیکه میانگین طولانی مدت 17.8 میلی متر و رقم سال قبل 19.5 میلی متر بوده است.
به گزارش فراز برج به نقل از مهر، ایران ششمین پاییز خشک خودرا پشت سر می گذارد و وضعیت وخیم سدهای کشور به مرحله ای رسیده که تمامی مسؤلان کشوری نسبت به ضرورت صرفه جویی بالاتر از پیش اخطار می دهند، چونکه از آغاز سال آبی تا سیزدهم آبان، حجم ورودی آب به مخازن سدها تنها یک میلیارد و ۴۸۰ میلیون مترمکعب بوده که نسبت به دو میلیارد و ۴۵۰ میلیون مترمکعب زمان مشابه پارسال، کاهش ۴۰ درصدی را نشان داده است.
در همین بازه، خروجی سدها هم با ثبت ۳ میلیارد مترمکعب نسبت به پارینه ۲۶ درصد کاهش داشته است چونکه در مدت زمان مشابه سال قبل این عدد به ۴ میلیارد و ۵۰ میلیون متر مکعب می رسید
حجم فعلی ذخایر آبی کشور به ۱۷ میلیارد و ۱۲۰ میلیون مترمکعب رسیده؛ در صورتیکه سال قبل این رقم ۲۲ میلیارد و ۹۲۰ میلیون مترمکعب بود. به عبارتی حالا تنها ۳۳ درصد ظرفیت سدهای کشور پر است و ۶۷ درصد آنها خالی مانده اند.
میانگین بارندگیها از شروع سال آبی تا حالا تنها ۳.۴ میلی متر گزارش شده، در صورتیکه میانگین طولانی مدت ۱۷.۸ میلی متر و رقم سال قبل ۱۹.۵ میلی متر بوده است.
ایران هم اینک در میانه ی یکی از درازترین دوره های خشکسالی تاریخی خود قرار دارد؛ دوره ای که بنا بر داده های اداره هواشناسی، از سال آبی ۱۳۹۸–۱۳۹۹ شروع شده و تا حالا شش پاییز متوالی خشک را تجربه کرده است. این وضعیت نتیجه ی ترکیب سه عامل کلیدی است: کاهش بارندگی های مؤثر، افزایش دما و تبخیر، و ضعف در مدیریت منابع آب سطحی و زیرزمینی.
در دهه ۱۳۹۰، بالاتر از نیمی از سدهای کشور با هدف تنظیم آب کشاورزی و شرب ساخته شدند؛ اما کاهش ورودی ها طی سالهای اخیر سبب شده بالاتر از دو سوم سدها عملا زیر ظرفیت بحرانی عمل کنند. از سال ۱۳۹۹ تا امروز، میانگین ورودی به مخازن سالانه حدود ۵۰ درصد افت نسبت به دوره طولانی مدت نشان داده است. استانهای خوزستان، فارس، کرمان، و سیستان و بلوچستان بیشترین افت را تجربه کرده اند، به شکلی که برخی سدها (مانند زرینه رود و کرخه) در مقاطعی به کمتر از ۲۰ درصد حجم مفید خود رسیده اند.
در همین دوره، هشدارهای پی در پی وزارت نیرو درباره ی ی کاهش منابع آب سطحی و خطر افت فشار در شبکه شهری بارها تکرار شده است. در سال آبی گذشته، بارندگیها در ۱۱ استان مرکزی و جنوبی زیر ۱۰ میلی متر باقی ماند که عملا فصل زراعی پاییز را برای آنها تعطیل کرد.
از منظر اقلیمی، کارشناسان سازمان هواشناسی تاکید کرده اند که الگوی بارشی ایران از زمستان محور به بهارمحور و تابستان سنگین تغییر یافته است؛ بطوریکه رخداد بارندگی های کوتاه و شدید جایگزین بارندگی های پیوسته و ملایم شده است. این روند نه تنها مانع تغذیه ی سفره های زیرزمینی است، بلکه باعث فرسایش خاک و از دست رفتن ذخایر سطحی می شود.
از نظر اقتصادی، خشکسالی متوالی تاثیر مستقیمی بر تراز انرژی، کشاورزی و امنیت غذایی گذاشته است. حدود ۴۵ درصد تولید برق آبی کشور از مدار خارج شده و نیروگاه های برق آبی در استانهای غربی با کاهش توان مواجهند، که منجر به جایگزینی سوخت های فسیلی و افزایش هزینه های تولید برق شده است. در بخش کشاورزی هم افت سطح زیرکشت محصولات آب بر (مانند برنج و سیب زمینی) با رشد واردات هم زمان شده است.
در حوزه مدیریت منابع آب، طرح هایی نظیر «بازچرخانی پساب»، «تغذیه مصنوعی دشت ها» و «انتقال آب بین حوضه ای» در پنج سال قبل پیگیری شده، اما به نقل از شورای عالی آب، کمتر از ۳۰ درصد اجرای واقعی داشته اند. نارسایی در هماهنگی میان وزارت نیرو، جهاد کشاورزی و سازمان محیط زیست، این تلاش ها را پراکنده و غیراثربخش کرده است.
آخرین گزارش مرکز پژوهش های مجلس (مهر ۱۴۰۴) هم اعلام نموده که کشور وارد مرحله ی ورشکستگی آبی ساختاری شده است؛ یعنی تولید، مصرف و ذخایر آب دیگر با هم سازگار نیستند و ادامه روند مصرف فعلی می تواند ظرف سه سال آینده، بالاتر از نیمی از سدهای کشور را از مدار اقتصادی خارج کند.
بنابراین، خبر اخیر کاهش ۴۰ درصدی ورودی آب به سدها نه یک واقعه مقطعی، بلکه ادامه ی زنجیره ای از سالهای خشک و سوءمدیریت منابع است؛ روندی که اگر تدابیر فوری در حوزه صرفه جویی، بازبینی در الگوی کشت و اصلاح نظام تخصیص صنعتی اتخاذ نشود، زمستان پیش رو را به اولین فصل بحرانی کم آبی سراسری در تاریخ معاصر ایران تبدیل خواهد نمود. به طور خلاصه، در همین بازه، خروجی سدها هم با ثبت ۳ میلیارد مترمکعب نسبت به پارینه ۲۶ درصد کاهش داشته است چراکه در مدت زمان مشابه سال قبل این عدد به ۴ میلیارد و ۵۰ میلیون متر مکعب می رسید حجم فعلی ذخایر آبی کشور به ۱۷ میلیارد و ۱۲۰ میلیون مترمکعب رسیده؛ در صورتی که سال قبل این رقم ۲۲ میلیارد و ۹۲۰ میلیون مترمکعب بود. میانگین بارندگیها از شروع سال آبی تا حالا تنها ۳.۴ میلی متر گزارش شده، در صورتی که میانگین طولانی مدت ۱۷.۸ میلی متر و رقم سال قبل ۱۹.۵ میلی متر بوده است. حدود ۴۵ درصد تولید برق آبی کشور از مدار خارج شده و نیروگاه های برق آبی در استان های غربی با کاهش توان مواجهند، که منجر به جایگزینی سوخت های فسیلی و افزایش هزینه های تولید برق شده است.
منبع: farazborj.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب